سیستم پشتیبان تصمیم گیری (DSS)

سیستم پشتیبان تصمیم گیری (DSS) نرم افزاری رایانه ای است که برای بهبود توانایی تصمیم گیری شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد. این نرم افزار مقدار زیادی از اطلاعات را تحلیل کرده و سپس برای سازمان مورد نظر بهترین گزینه های موجود را معرفی می کند.

سیستم های پشتیبان تصمیم گیری داده های مختلفی را از منابع گوناگونی جمع آوری کرده تا بتوانند برای کاربران خود اطلاعاتی فراتر از گزارش ها و خلاصه های معمول فراهم کنند. هدف این نرم افزار کمک به افراد در اخذ تصمیم های آگاهانه است.

اطلاعاتی که معمولا نرم افزارهای پشتیبان تصمیم گیری جمع آوری و ارائه می کنند شامل موارد زیر می شود.

• ارقام فروش به صورت مقایسه ای در بازه هفتگی
• ارقام درآمد پیش بینی شده براساس برآورد های انجام شده از فروش محصولات جدید
• نتیجه تصمیم های مختلف

سیستم پشتیبان تصمیم گیری برنامه ای اطلاعاتی است که در نقطه مقابل برنامه های عملیاتی قرار می گیرد. برنامه های اطلاعاتی برای کاربران خود اطلاعات مربوط را از منابع گوناگونی از داده فراهم می آورند تا افراد بتوانند تصمیم های اگاهانه تری را اخذ کنند. در نقطه مقابل برنامه های عملیاتی جزئیات معاملات کسب و کار را ذخیره می کنند و این شامل داده های مورد نظر برای پشتیبانی از تصمیم های ضروری در یک کسب و کار است.

اجزاء سیستم پشتیبان تصمیم گیری

این سیستم ها به طور معمول شامل سه بخش می شوند: پایگاه داده، رابط نرم افزار و کاربر.

• پایگاه داده:

  پایگاه اطلاعات جزئی جدانشدنی از پایگاه داده سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری است که شامل اطلاعات جمع آوری شده از منابع داخلی و خارجی می شود. این پایگاه به صورت کتابخانه ای از اطلاعات مرتبط با موضوع های خاص است و آن بخشی از DSS است که اطلاعات مورد استفاده توسط موتور استدلال سیستم را در خود ذخیره می کند تا مسیر جریان تصمیم گیری را مشخص کند.

• سیستم نرم افزار:

  این سیستم متشکل از سیستم های مدیریت مدل است. یک مدل شبیه سازی از سیستمی واقعی است که با هدف مشخص کردن نحوه کار سیستم و چگونگی بهبود آن ساخته شده است. سازمان ها از این مدل ها برای پیش بینی این موضوع استفاده می کنند که چگونه نتایج با عوض کردن تنظیمات سیستم تغییر می کنند. برای نمونه از مدل ها می توان برای شناختن سیستم هایی که ممکن است اجرا آنها در محیط واقعی بیش از حد پیچیده، گران و یا خطرناک باشد استفاده کرد. این امر در واقع ایده پشت شبیه سازی های کامپیوتری است که از آن ها برای تحقیقات علمی، تست های مهندسی، پیش بینی شرایط جوی و بسیاری دیگر از برنامه ها استفاده می شود. همچنین می توان از مدل ها برای ارائه و کاوش در سیستم هایی که هنوز وجود ندارند استفاده کرد مانند تکنولوژی های جدید، کارخانه ای برنامه ریزی شده و یا زنجیره تامیین یک کسب و کار. به علاوه می توان از مدل ها برای پیش بینی نتایج حاصل از تغییرات مختلف انجام  شده در یک سیستم مانند سیاست ها، ریسک ها و قوانین استفاده کرد تا به تصمیم گیری در حوزه کسب و کار کمک شود.

• رابط کاربری:

  رابط کاربری به گونه ای طراحی شده تا گشت و گذار در محیط آن به آسانی انجام شود. هدف اصلی رابط کاربری این سیستم تسهیل استفاده از داده هایی است که روی آن ذخیره شده است. کسب و کارها می توانند از رابط کاربری به جهت برآورد میزان موثر بودن تراکنش های DSS برای کاربران نهایی بهره ببرند. رابط کاربری DSS شامل پنجره های ساده، رابط های کاربری پییچده فهرست محور و رابط های کاربری خط فرمان است.

سیستم پشتیبان تصمیم گیری هوشمند (IDSS)

کاربران همچنین می توانند از هوش مصنوعی (AI) در سیستم های پشتیبان تصمیم گیری بهره ببرند. در این سامانه که به اسم سیستم پشتیبان تصمیم گیری هوشمند (IDSS) شناخته می شود، هوش مصنوعی حجم زیادی از داده را استخراج و پردازش می کند تا دید بهتری نسبت به امور پیدا کند و بتواند برای اخذ تصمیم های بهتر به کاربران کمک کند. هوش مصنوعی این کار را از طریق تجزیه و تحلیل منابع اطلاعاتی مختلف و شناسایی الگوها، روندها و وابستگی ها انجام می دهد تا بتواند فرایند تصمیم گیری انسان را تقلید کند.

این سیستم و نرم افزار مدیریت پروژه فارسی که به گونه ای طراحی شده تا نقش مشاور انسانی را ایفا کند، داده های گوناگونی را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرده تا بتواند با ارائه راه حل های میسر مدیران کسب و کار را در شناسایی و حل مشکلات همراهی کند. هوش مصنوعی DSS تا حد امکان مانند انسان عمل می کند و این در حالی است که به عنوان سیستمی کامپیوتری قابلیت موثرتری را در پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات دارد.

سامانه IDSS می تواند شامل قابلیت های پیشرفته ای مانند پایگاه اطلاعات، یادگیری ماشینی، استخراج داده و رابط کاربری باشد. برای نمونه از IDSS در سیستم های هوشمند تولیدی، سیستم های پشتیبان تکنیک های بازاریابی هوشمند و سیستم های تشخیص پزشکی استفاده می شود.

انواع سیستم های پشتیبان تصمیم گیری

سیستم های پشتیبان تصمیم گیری را می توان براساس منبع اطلاعاتی اصلی آن ها به گروه های مختلفی تقسیم بندی کرد.

DSS داده محور

DSS داده محور نرم افزاری کامپیوتری است که براساس اطلاعات به دست امده از پایگاه های داده داخلی و خارجی تصمیم گیری می کند. به طور معمول، DSS داده محور از تکنیک های استخراج داده به جهت تشخیص روندها و الگوها استفاده می کند تا بتواند رخدادهای اینده را پیش بینی کند. صاحبان کسب و کار معمولا از DSS داده محور برای کمک در فرایند تصمیم گیری در ارتباط با دارایی ها، فروش و سایر فرایندهای مرتبط با کسب و کار استفاده می کنند. از برخی از DSS های داده محور برای کمک به تصمیم گیری در بخش دولتی استفاده می شود مانند پیش بینی احتمال رفتار مجرمانه در آینده است.

DSS مدل محور

سیستم های پشتیبان تصمیم گیری مدل محور که برمبنای یک مدل تصمیم گیری ساخته شده اند براساس یک سری از نیازهای کاربری از پیش تعریف شده برای کسب و کارهای مختلف تطبیق سازی شده تا به تجزیه و تحلیل سناریوهای مختلف که این نیازها را برطرف می کنند کمک کنند. برای نمونه، DSS مدل محور می تواند در فرایند برنامه ریزی یا تهیه صورت های مالی کمک کننده باشد.

DSS ارتباط محور و گروهی

سیستم پشتیبان تصمیم گیری ارتباط محور و گروهی از ابزارهای ارتباطی مختلفی مانند پست الکترونیکی، پیام رسان های فوری و گفتگوی صوتی استفاده می کند تا این امکان را فراهم سازد تا چندین نفر روی یک پروژه کار کنند. هدف این نوع DSS افزایش همکاری میان کاربران و سیستم و بهبود کارایی کلی و اثربخشی آن است.

DSS اطلاعات محور

در این نوع نرم افزار، داده ای که سیستم با آن کار می کند در یک پایگاه اطلاعاتی ذخیره می شود که به طور مدام توسط یک سیستم مدیرت اطلاعاتی بروز رسانی و کنترل می گردد. DSS اطلاعات محور داده هایی را برای کاربران مهیا می کند که با فرایندهای کسب و کار و اطلاعات کلی شرکت ها در یک راستا قرار دارند.

DSS سند محور

DSS سند محور نوعی سیستم مدیریت اطلاعات است که از اسناد برای استخراج داده استفاده می کند. DSS سند محور برای کاربران خود این امکان را فراهم می سازد تا صفحه های وب یا پایگاه های داده را بررسی کنند یا اینکه عبارات جستجو خاصی را پیدا نمایند. از نمونه اسنادی که DSS سند محور به انها دسترسی دارد می توان سیاست ها و فرایندها، مدت زمان جلسه ها و سوابق شرکتی را نام برد.

نمونه های سیستم های پشتیبان تصمیم گیری

سازمان ها از سیستم های پشتیبان تصمیم گیری در زمینه های مختلفی مانند موارد زیر استفاده می کنند:

• سیستم های مسیریابی (GPS):

  برنامه ریزی سیستم های مسیریابی نمونه ای بارز از DSS است. این سیستم مسیرهای مختلفی را با در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند فاصله، مدت زمان رانندگی و هزینه با یکدیگر مقایسه می کند. سیستم های مسیریابی GPS همچنین این امکان را برای کاربران فراهم می آورند تا مسیرهای جایگزین را انتخاب کنند و با نشان دادن آنها روی نقشه دستورالعمل های پله به پله ای را برای کاربران فراهم می کنند.

• پیشخوان های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP):

  پیشخوان های برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) می توانند از یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای مشخص کردن تغییرات صورت گرفته در فرایندهای تولید و کسب و کار، کنترل روند کسب و کار فعلی در مقابل اهداف ریخته شده و شناسایی فرصت های پیشرفت استفاده کنند. پیشخوان های ERP این امکان را برای صاحبان کسب و کار فراهم می سازند تا بتوانند تصویری کلی را از مهم ترین اعداد و معیارهای شرکت خود مشاهده کنند.

• سیستم پشتیبانی تصمیم گیری بالینی:

  سیستم پشتیبانی تصمیم گیری بالینی (CDSS) نرم افزاری است که از الگوریتم های پیشرفته تصمیم گیری بهره می برد تا به پزشکان در اخذ بهترین تصمیم ممکن کمک کند. کادر درمان معمولا از این سیستم برای تحلیل سوابق و نتیجه آزمایش های بیماران و همچنین مشخص نمودن بهترین برنامه درمانی استفاده می کنند. CDSS در سیستم درمانی می تواند به کادر پزشکی کمک کند تا اختلالات را در تست های به خصوص شناسایی کنند و به علاوه بتوانند تا بیماران را از لحاظ داشتن هر نوع واکنش منفی پس از جراحی های خاص زیر نظر بگیرند.

منبع: techtarget.com/searchcio/definition/decision-support-system