در میان انواع قرارداد ها، قرارداد پیمانکاری یا قرارداد انجام پروژه، یکی از رایج ترین انواع قرارداد هاست. بدون شک برای مدیریت هر کسب و کاری، یک مدیر نیاز به انواع قرارداد های حقوقی با اشخاص حقیقی و حقوقی دارد. در این مقاله قصد داریم نکات مهم یکی از این قرارداد ها یعنی قرارداد پیمانکاری را با شما مطرح کنیم. شما به عنوان یک مدیری می توانید از نرم افزار مدیریت قرارداد برای مدیریت انواع قرارداد ها و محتوای آن ها استفاده کنید. با سازمان یار همراه باشید:
قرارداد پیمانکاری چه نوع قراردادی است؟
قبل از این که جزئیات این قرارداد و نکات تنظیم آن را با شما مطرح کنیم، لازم است این نوع قرارداد را به شما معرفی کنیم. قرارداد پیمانکاری با افراد حقیقی و حقوقی برای انجام کاری مشخص که در موضوع قرارداد ذکر می شود، منعقد می شود. این قرارداد دو طرف دارد. کارفرما و پیمانکار. کارفرما کسی است که انجام کار را به پیمانکار که فردی حقیقی یا حقوقی است واگذار می کند. پیمانکار متعهد است موضوع قرارداد را به درستی اجرا نماید. در قرارداد ( پیمان) وظایف، مسئولیتها و تعهدات طرفین به صورت شفاف ذکر می شود. زمان قرارداد نیز مشخص است و وجه مشخصی به ازای انجام کار مشخصی در مدت زمان مشخص پرداخت می شود. قرارداد های پیمانکاری انواع مختلف دارند که در ادامه معرفی می شوند.
بیشتر بخوانید : برترین نرم افزار مدیریت پروژه فارسی
پیمانکار عمومی و پیمانکار جزء
زمانی که صحبت از قرارداد پیمانکاری است، به احتمال زیاد دو اصطلاح پیمانکار عمومی و پیمانکار جزء نیز مطرح می شوند. پیمانکار عمومی، همان پیمانکاری است که طرف قرارداد است و پیش تر معرفی شد. به بیان دیگر پیمانکار عمومی، شخص حقیقی یا حقوقی ( موسسه یا شرکت ) است که تخصص، توان مدیریتی، تجربه، توان مالی و … را برای اجرای موضوع قرارداد دارا می باشد. در مقابل پیمانکار جزء کسی است که به دلیل تخصص و تجربه، انجام بخشی از کار و موضوع قرارداد توسط پیمانکار عمومی به او واگذار می شود. در یک قرارداد پیمانکار ساخت ساختمان، ممکن است پیمانکار عمومی، موضوعات مختلف از جمله اجرای تاسیسات، لوله کشی و … را به پیمانکاران جزء واگذار نماید.
شرایط عمومی و اختصاصی قرارداد پیمانکاری
برای این قرارداد ها شرایط عمومی و اختصاصی تعیین می شود. قرارداد پیمانکاری دارای شرایط عمومی مشابه هر قرارداد دیگری است. این قرارداد از نوع نامعین است یعنی می توان برای آن شرایط اختصاصی نیز تعیین نمود و جزئیات را توافق و تعیین کرد. برای مثال ممکن است چندین قرارداد ، شرایط عمومی یکسانی داشته باشند اما برای مثال شرایط اختصاصی قرارداد اجرای تاسیسات یا قرارداد آسفالت محوطه متفاوت باشد.
چند نکته مهم در تنظیم این قرارداد
اگر در حال تنظیم قرارداد پیمانکاری هستید، بدون توجه به نوع قراردادی که انتخاب کرده اید، لازم است به این نکات توجه ویژه ای داشته باشید:
-طرفین قرارداد باید مشخص و معرفی شوند. در قرارداد های پیمانکاری تعهد و مسئولیت اجرای موضوع قرارداد بر عهده کسی است که به عنوان پیمانکار در قرارداد ( پیمان) تعیین و معرفی می شود.
– زمان و مدت زمان اجرای قرارداد باید تعیین شود. برای تنظیم قرارداد باید در خصوص زمان توضیحات کافی موجود بوده و توافقات صورت پذیرد.
– موضوع قرارداد باید به صورت کاملا واضح و فاقد هرگونه ابهامی در قرارداد پیمانکاری تعیین شود. بنابراین توصیه می شود نهایت دقت را در انتخاب موضوع قرارداد داشته باشید.
– انتظارات، تعهدات و مسئولیت های طرفین باید در قرارداد مشخص و توافق شده باشد. این بند از قرارداد، نوع آن را مشخص می کند.
در کل این نکته را فراموش نکنید که این قرارداد باید فاقد هرگونه ابهامی باشد تا در طول اجرای قرارداد یا پس از اتمام آن به مشکل بر نخورید.
بیمه در این نوع قرارداد ها
یکی از مهم ترین نکاتی که باید در تنظیم قرارداد پیمانکاری مد نظر قرار گیرد. بحث بیمه است. قوانین بیمه در خصوص این نوع قرارداد ها به سه دسته تقسیم می شوند. قرار مشمول ضوابط طرح های عمرانی، طرح های غیر عمرانی و موارد خاص طرح های غیر عمرانی. بسته به این که قرارداد شما از کدام نوع است، ملزم به رعایت قوانین بیمه ای متفاوتی خواهید بود. برای مثال در قرارداد های عمرانی، بیمه می تواند بر عهده کارفرما باشد.لازم به توجه است که در قرارداد های عمرانی حق بیمه کمتر از قرارداد های غیر عمرانی است. به همین دلیل اغلب کارفرمایان تمایل دارند قرارداد خود را در دسته قرارداد های عمرانی بگنجانند.
دانش خود را افزایش دهید: نرم افزار crm چیست و چه کاربردی دارد؟
قرارداد پیمانکاری امانی
یکی از انواع قرارداد پیمانکاری قرارداد امانی است. این نوع قرارداد معمولا برای قرارداد های کوچک یا موضوعاتی که اهمیت بسیار زیاد و کلیدی برای کارفرما ندارند، منعقد می شوند.
در این قرارداد تمامی مسئولیت های اجرای قرارداد و نظارت بر آن بر عهده کارفرماست. در واقع پیمانکار، با نظارت، مسئولیت و مدیریت کارفرما، فعالیت مشخصی را انجام می دهد. برای مثال تصور کنید می خواهید برای یک سازمان نیروی خدماتی استخدام کنید، در این حالت پیمانکار می تواند افراد واجد شرایط که کارفرما تعیین می کند را شناسایی و با شرایط مد نظر و با نظارت کارفرما استخدام نماید. این قرارداد ها سود زیادی برای پیمانکار ندارند و تنها به کارفرما کمک می کنند تا هزینه پیگیری و اجرایی کمتری را تقبل نماید. بسیاری معتقدند این نوع قرارداد ها باعث افزایش بروکراسی و اتلاف زمان می شوند.
قرارداد مقطوع
این نوع قرارداد در مقایسه با قرارداد پیمانکاری امانی رواج بیشتری دارد. در قرارداد های پیمانکاری مقطوع، پیمانکار مسئولیت زیادی دارد و تنها نظارت و تایید فرایند اجرای پروژه بر عهده کارفرماست. در این نوع قرارداد پیمانکار متعهد می شود به ازای دریافت مبلغ ثابت و مشخص که از قبل توافق می شود، کار و فعالیت مشخصی را انجام دهد. در این نوع قرارداد، تمامی مراحل از جمله، طراحی برآورد هزینه ها، پیش بینی سود پیمانکار و … همگی بر عهده پیمانکار است. تعیین دقیق موضوع قرارداد، اهمیت زیادی دارد.
لازم به ذکر است که قرارداد پیمانکاری مقطوع خود انواع مختلفی دارد. برای مثال در نوع مقطوع قطعی، مبلغ به هیچ عنوان تغییر نمی کند. کارفرما آن چه را که می خواهید دقیق و واضح از پیمانکار می خواهد و پیمانکار باید هزینه ها و سود خود را محاسبه نموده و مبلغ را اعلام نماید. کارفرما مبلغ را می پذیرید و قرارداد منعقد می شود. در نوع قرارداد مقطوع انگیزشی، امکان تغییر سود پیمانکار و مبلغ نهایی قرارداد وجود دارد. قرارداد های تعدیل اقتصادی نیز نوع دیگری از قرارداد های مقطوع هستند. زمانی که شرایط اقتصادی پایدار نیست، پیمانکار این نوع قرارداد را مطالبه می نماید. قرارداد با مبلغ مشخصی منعقد می شود و شرایط تغییر نیز از پیش تعیین می شود در قرارداد ذکر می شود. در صورت وقوع شرایط از پیش تعیین شده، مبلغ اصلاح می شود.
قرارداد پیمانکاری به روش پیمانی یا متعارف
این نوع قرارداد پیمانکاری نیز از انواع قرارداد رایج و محبوب میان کارفرمایان است. در این نوع قرارداد 3 عامل دخیل هستند. کارفرما، مشاور و پیمانکار. در واقع کارفرما، مشاور و پیمانکار را با یکدیگر هماهنگ می کند.
این نوع قرارداد بیشتر مورد توجه کارفرمایان است و در واقع کارفرما به جای اعتماد کامل و سپردن همه کار از طراحی گرفته تا برآورد هزینه ها به پیمانکار، مشاوری نیز خواهد داشت. می توان قرارداد پیمانی یا متعارف را حالتی ما بین قرارداد امانی و مقطوع دانست. تصور کنید می¬خواهید یک اتاق تمیز در یک بیمارستان بسازید و تخصص کافی را ندارید. می توانید یک پیمانکار برای این کار داشته باشید و یک مشاور که به شما جهت انجام نظارت کمک کند.
قرارداد مدیریت اجرا
قرارداد پیمانکاری قبل را در نظر بگیرید. فرض کنید از جمله کارفرمایانی هستید که زمان کافی برای هماهنگی مشاور و پیمانکار ندارید اما می خواهید این نوع قرارداد را منعقد نماید. در این حالت می توانید یک مدیر طرح داشته باشید که بجای شما که کارفرما هستید، هماهنگی لازم را بر عهده بگیرد. در قرارداد مدیریت اجرا، 4 عامل دخیل هستند. به همین دلیل این نوع قرارداد ها 4 عاملی نیز نامیده می شوند. در این نوع قرارداد نیز لازم است تمامی طرفین قرارداد، وظایف و تعهدات آنان به دقت و به صورت شفاف تعیین شود.
مطالعه بیشتر: امکان سنجی پروژه
قرارداد پیمانکاری کلید در دست
فرض کنید پروژه مد نظر شما راه اندازی یک کارخانه تولید آجر سفال با ظرفیت مشخص است. در این حالت قرارداد پیمانکاری از نوع کلید در دست برای امکان سنجی، طراحی مفهومی، راه اندازی و ایجاد این واحد تولیدی بهترین انتخاب است. فقط کافی است یک پیمانکار واجد شرایط و توانمند را شناسایی کنید و پروژه را به صورت خام به او ارائه دهید. در این نوع قرارداد ها، تنها کاری که کارفرما باید انجام دهد تعریف خواسته ها و انتظارات است. در ادامه، پیمانکار تمامی کار را انجام می دهد و پروژه را آماده بهره برداری به کارفرما تحویل می دهد. تمامی طراحی، اجرا، نظارت و … بر عهده پیمانکار است. به اصطلاح پیمانکار کلیدی را به کارفرما می دهد تا از آن استفاده کند و برای مثال فعالیت واحد تولیدی را کلید بزند.
شیوه پرداخت مقطوع
پیش تر انواع قرارداد پیمانکاری از منظر حدود مسئولیت ، اختیارات و تعداد عاملین دخلیل مورد بررسی قرار گرفت. امکان دسته بندی این نوع قرارداد ها بر اساس شیوه پرداخت نیز وجود دارد. یکی از رایج ترین انواع قرارداد های پیمانکاری، قرارداد هایی با شیوه پرداخت مقطوع است.
در این قرارداد ها، ابتدای کار و به هنگام عقد قرارداد، مبلغ قرارداد تعیین شده و به صورت مقطوع و غیر قابل تغییر توافق می شود. در شرایط اقتصادی پایدار، برای پروژه های کوچک و برای پروژه هایی که مدت زمان طولانی ندارند، می تواند از این نوع شیوه پرداخت استفاده نمود. این شیوه پرداخت میان کارفرمایان محبوب است و پیمانکاران علاقه زیادی به آن ندارند.
قرارداد پیمانکاری با شیوه پرداخت فهرست بها
این شیوه پرداخت برای قرارداد های پیمانکاری در خصوص پروژه های عمرانی و ساخت ساختمان رایج است. در این شیوه پرداخت، فهرستی تهیه می شود و مبالغ مربوط به هر واحد مصالح، فعالیت های مختلف و … در این فهرست قرار داده می شود. در صنعت ساختمان، معمولا به مبالغی که توسط مراجع ذی صلاح اعلام شده استناد می شود اما در کل بهای هر واحد قابل توافق میان کارفرما و پیمانکار است. پیمانکار با تهیه نقشه ها و با استناد به قیمت های درج شده و توافق شده در این فهرست، هزینه کل پروژه را برآورد می نماید. مزیت این روش این است که قبل از اجرای پروژه، هزینه تمام شده تعیین می شود. در صورتی که تغییری در نقشه ایجاد شود، هزینه ها بر اساس مبالغ مندرج در فهرست بها تغییر می یابد و از این منظر اختلافی میان کارفرما و پیمانکار روی نمی دهد.
مشکل این روش این است که از ابتدا مبلغ کل پروژه برای کارفرما قابل پیش بینی نیست و ممکن است کنترل از دست او خارج شود. در این حالت ممکن است بحث تعدیل قرارداد مطرح شود.
پرداخت درصدی در قرارداد های پیمانکاری
یکی از شیوه های پرداخت در قرارداد پیمانکاری، پرداخت درصدی است. معمولا در شرایطی که هزینه ها به اندازه کافی شفاف نیست، این شیوه پرداخت حق الزحمه به پیمانکار انتخاب می شود. برای مثال می توان بر مبنای هزینه های ساخت، درصدی را به عنوان حق الزحمه پیمانکار تعیین نمود. این نوع قرارداد رواج زیادی ندارد و معمولا به اختلاف میان پیمانکار و کارفرما می انجامد. برای مثال ممکن است پیمانکار برای دریافت حق الزحمه بیشتر هزینه های ساخت را بالا اعلام کند. در این نوع شیوه پرداخت لازم است به این نکته توجه نمود که معمولا، کارفرما با جزئیات مالی پروژه درگیر می شود تا بتواند با اطمینان حق الزحمه پیمانکار را بپردازد.
پرداخت درصدی با تعیین حداکثر قیمت
شیوه دیگری نیز برای پرداخت هزینه قرارداد پیمانکاری وجود دارد. این شیوه تلفیقی از روش های قبلی است. در واقع مشابه قرارداد های مقطوع مبلغ ثابتی به عنوان سقف تعیین می شود. سود پیمانکار در این شیوه به صورت درصد تعیین می شود. برای مثال پیمانکار درصد مشخصی از هر دوره از هزینه کرد را به عنوان سود مطالبه می نماید. مزیت این روش این است که پیمانکار آزادی عمل دارد و برای سود بیشتر نیازی به کاهش کیفیت کار و استفاده از مواد و مصالح بی کیفیت ندارد. از معایب اصلی آن هم می توان به نامعین بودن مبلغ کل پروژه اشاره نمود.
اگر سوالی در مورد قرارداد های پیمانکاری دارید در زیر این مطلب بپرسید تا کارشناسان حقوقی سازمان یار در اسرع وقت پاسخ پرسش شما را بدهند.
ثبت ديدگاه